Як дзяржмедыя Беларусі казалі пра Балтыйскія краіны і Польшчу — кастрычнік 2025

Ключавыя высновы даследавання / TL;DR
У кастрычніку 2025 г. адбылася эскалацыя ва ўзаемаадносінах паміж Беларуссю і Літвой. Падрабязны разбор скаардынаваных дзеянняў у тэлеграме разабралі ў гэтай публікацыі: Ад шароў з цыгарэтамі да ваенных пагроз: прыкметы каардынаванай інфармацыйнай атакі.

У кастрычніцкі аналіз дададзена яшчэ адна краіна, якая згадваецца беларускімі медыямі з дзяржаўнай формай уласнасці, – Эстонія. Цяпер у нас у маніторынгу будуць усе Балтыйскія краіны.
Усяго было знойдзена 534 згадак у 357 відэа.
Польшча згадваецца ў 247 відэа, якія сабралі больш за 31 мільёны праглядаў.
Літва ў 175 відэа з больш за 7 мільёнамі праглядаў.
Латвія ў 80 відэа з амаль 5 мільёнамі праглядаў.
І Эстонія згадвалася ў 32 відэа, якія сабралі 1700000 праглядаў.

Нягледзячы на параўнальна малую колькасць згадак (32 відэа), Эстонія дэманструе самы высокі сярэдні ўзровень рызыкі сярод усіх аналізаваных краін, дасягаючы паказчыка 5.8 з 10 магчымых балаў.

Метадалогія

Аналіз праведзены на аснове метададзеных і фрагментаў YouTube-відэа беларускіх дзяржаўных медыяў. Выкарыстаны метады аўтаматычнага аналізу танальнасці, вылучэнні тэматычных рамак і часовага аналізу. Праведзены аналіз дэзінфармацыйных наратываў і падрыхтаваны гіпотэзы для будучых класічных фактчэкінгавых публікацыі.
Дзе былі выкарыстаныя магчымасці LLM:

• транскрыбаванне відэа ў тэкст;
• для ацэнкі дэзінфармацыйных рызык;
• фактчэкінгу.

Для кожнай краіны падрыхтаваны зводныя графікі і рэпрэзентатыўныя цытаты.

Агульны агляд

Дынаміка згадак па тыднях

Графік дакладна паказвае каардынаваную інфармацыйную кампанію супраць Літвы ў канцы кастрычніка. Рэзкі скачок не з’яўляецца арганічным – гэта вынік мэтанакіраваных дзеянняў беларускіх дзяржмедыя ў адказ на падзеі на мяжы.

Размеркаванне па каналах і краінах

Высокая канцэнтрацыя вытворчасці кантэнту ў руках 2-3 каналаў гаворыць аб цэнтралізаваным кіраванні інфармацыйнымі кампаніямі. Гэта не разрозненыя медыя, а скаардынаваная сістэма.
Размеркаванне паказвае прыярытэты беларускай прапаганды:

1. Польшча – галоўны геапалітычны супернік і “вораг”
2. Літва – памежная краіна, аб’ект эскалацыі
3. Латвія – другарадная мэта
4. Эстонія – пачатак уключэння ў наратывы

Актыўнасць па днях тыдня:

• Сярэдзіна тыдня – час запуску асноўных інфармацыйных кампаній
• Аўторак аптымальны для максімальнага ахопу на працягу тыдня
• Выхадныя – зніжэнне актыўнасці, што нехарактэрна для арганічных медыяў.
• Гэта патэрн кіраванага вытворчасці кантэнту, а не спантаннага навіннага патоку

LLM-аналіз дэзінфармацыі
Прааналізавана 357 відэа з выкарыстаннем мадэлі OpenAI gpt-4o-mini
Выяўлена 79 відэа з высокай рызыкай дэзінфармацыі (22.1% ад прааналізаваных).

Вынікі ІІ-аналізу

Цеплавая карта адлюстроўвае інтэнсіўнасць выкарыстання розных дэзінфармацыйных тэхнік па каналах. Вертыкальная вось паказвае каналы, гарызантальная вось уяўляе тыпы тэхнік, а каляровая градацыя ад светлага да цёмна-чырвонага адлюстроўвае інтэнсіўнасць ужывання кожнай тэхнікі.
Аналізуемыя тэхнікі ўключаюць ілжывыя факты (неправераныя сцвярджэнні і прамыя фальсіфікацыі), эмацыйную маніпуляцыю (выкарыстанне страху, гневу і іншых моцных эмоцый), канспіралогію (тэорыі змовы) і дэгуманізацыю (дэманізацыю і абясчалавечванне апанентаў).
CTVBY дэманструе высокую інтэнсіўнасць выкарыстання фальшывых фактаў на ўзроўні 3.7, што з’яўляецца значным паказчыкам. Аднак эмацыйная маніпуляцыя дасягае максімальнага значэння 4/3 сярод усіх каналаў і тэхнік. Канспіралогія выкарыстоўваецца на ўзроўні 3.1, у той час як дэгуманізацыя застаецца адносна нізкай на 1.3. Гэты канал з’яўляецца самым маніпулятыўным у сістэме беларускіх дзяржмедыя.
NEWS.BY паказвае больш стрыманы падыход з фальшывымі фактамі на ўзроўні 1.2, эмацыйнай маніпуляцыяй 2.3, канспіралогіяй 0.6 і дэгуманізацыяй 0.6. Гэты канал пазіцыянуе сябе як больш нейтральная крыніца навін.
Інфармацыйнае агенцтва БелТА прапануе нечаканы выпадак. Пры адносна ўмераных ілжывых фактах на ўзроўні 1/6, канал дэманструе крытычна высокую эмацыйную маніпуляцыю на ўзроўні 4/9 – максімальны паказчык сярод усіх каналаў. Канспіралогія складае 1.1, а дэгуманізацыя 1.6. Такі высокі ўзровень маніпуляцыі асабліва адметны для агенцтва, якое традыцыйна пазіцыянуецца як афіцыйная і фактычная крыніца інфармацыі.
СБТВ паказвае ілжывыя факты на ўзроўні 1.2, эмацыйную маніпуляцыю 3.4, канспіралогію 1.1 і дэгуманізацыю 1.4, што ўяўляе сярэдні ўзровень сярод аналізаваных каналаў.

Тэлеканал АНТ з’яўляецца найбольш стрыманым з фальшывымі фактамі на ўзроўні 1.5, эмацыйнай маніпуляцыяй 2.3, канспіралогіяй 0.3 і дэгуманізацыяй 0.7. Гэта адпавядае яго пазіцыянаванню як афіцыйнага дзяржаўнага канала з больш рэспектабельнай падачай.

Ключавыя патэрны паказваюць, што эмацыйная маніпуляцыя з’яўляецца дамінантнай тэхнікай са сярэднім значэннем 3.4 сярод усіх каналаў. БелТА і CTVBY выступаюць лідэрамі па маніпуляцыі з паказчыкамі 4.9 і 4.3 адпаведна. Ілжывыя факты выкарыстоўваюцца больш умерана ў дыяпазоне 1.2-3.7. Канспіралогія і дэгуманізацыя з’яўляюцца менш папулярнымі тэхнікамі з паказчыкамі ў дыяпазоне 0.3-1.6.

Беларускія дзяржаўныя медыі факусуюцца на эмоцыях, а не на прамой хлусні. Гэта уяўляе сабой больш эфектыўную стратэгію па некалькіх прычынах. Эмоцыі значна складаней падвергнуць фактчэкінгу, паколькі яны не змяшчаюць канкрэтных фактычных сцвярджэнняў. Эмоцыі ствараюць неабходнае ўспрыманне падзей без выкарыстання прамой хлусні, якую лёгка абвергнуць. Акрамя таго, эмацыйна афарбаваны кантэнт лягчэй праходзіць мадэрацыю на платформах, паколькі не парушае відавочных правілаў супраць дэзінфармацыі.

Топ відэа з высокай рызыкай

Назва	Канал	Краіна	Агульная рызыка	Ілжывыя факты	Эмоц. маніпуляцыя	Прыярытэт
Шакавальная праўда аб мяжы! Кардоны Прыбалтыкі вы…	СБТВ	Lithuania	9.0	8.0	9.0	высокі
НАТА рыхтуе напад на Беларусь і Расію! #поль…	CTVBY	Latvia	9.0	8.0	7.0	высокі
ЗРАБІЛІ АПЕРАЦЫЮ ПА ПАМЫЛКІ! Урачы ў Польшчы скалеч…	CTVBY	Poland	9.0	8.0	9.0	высокі
У Еўразвязе гатовы 5-гадовы план вайны! #еўрасаюз #…	CTVBY	Poland	9.0	8.0	7.0	высокі
Далей толькі горш! Літва збіраецца закрыць грані…	СБТВ	Lithuania	8.0	8.0	7.0	высокі
Такое ва ўсёй Еўропе! Вайна, Паўночныя патокі і не…	СБТВ	Lithuania	8.0	8.0	7.0	высокі
Рада БНР у выгнанні. Чые вушы тырчаць за гэтым праект…	СБТВ	Lithuania	8.0	8.0	7.0	высокі
Амерыканскае ЦРУ спрабавала адрадзіць БНР? #беларусь…	CTVBY	Lithuania	8.0	8.0	6.0	высокі
Коктыш – аб падрыхтоўцы ўварвання ў Беларусь і якім…	Тэлеканал АНТ	Lithuania	8.0	8.0	7.0	высокі
Германія дапаможа Латвіі ЗАМІНАВАЦЬ мяжу з Бел…	CTVBY	Latvia	8.0	8.0	7.0	высокі

Банк сцвярджэнняў для фактчэкінгу
Сістэматызацыя спрэчных сцвярджэнняў стварае аснову для далейшай верыфікацыі і супрацьдзеяння дэзінфармацыі.
Выяўлена 20 сцвярджэнняў, якія патрабуюць прыярытэтнай праверкі

На першым месцы знаходзіцца сцвярджэнне «Шакуючая праўда аб мяжы! Кардоны Прыбалтыкі выглядаюць як сцэны з фільма жахаў» з узроўнем рызыкі 9.0 з 10. Гэтае сцвярджэнне было распаўсюджанае каналам СБТВ у кантэксце Літвы, выкарыстоўваючы ілжывыя факты на ўзроўні 8.0 у спалучэнні з эмацыйнай маніпуляцыяй на ўзроўні 9.0.

Другое па небяспецы сцвярджэнне абвяшчае “НАТА рыхтуе напад на Беларусь і Расію”, таксама з рызыкай 9.0 з 10. CTVBY распаўсюдзіў гэта ў кантэксце Латвіі, ужываючы ілжывыя факты на ўзроўні 8.0 і эмацыйную маніпуляцыю на ўзроўні 7.0.
Трэцяе месца займае «ЗРАБІЛІ АПЕРАЦЫЮ ПА ПАМЫЛКІ! Лекары ў Польшчы скалечылі пацыентку» з рызыкай 9.0 з 10. CTVBY выкарыстаў гэтае сцвярджэнне супраць Польшчы, камбінуючы ілжывыя факты на ўзроўні 8.0 з эмацыйнай маніпуляцыяй на ўзроўні 9.0.

Чацвёртая пазіцыя належыць сцвярджэнню “У Еўрасаюзе гатовы 5-гадовы план вайны!” з рызыкай 9.0 з 10. CTVBY распаўсюдзіў гэта ў адносінах да Польшчы, выкарыстоўваючы ілжывыя факты на ўзроўні 8.0, эмацыйную маніпуляцыю на ўзроўні 7.0 і канспіралогію на крытычным узроўні 9.0.

Пятае месца займае «Далей толькі горш! Літва збіраецца закрыць мяжу з Беларуссю» з рызыкай 8.0 з 10. СБТВ распаўсюдзіў гэтае сцвярджэнне, ужываючы ілжывыя факты на ўзроўні 8.0 у спалучэнні з эмацыйнай маніпуляцыяй на ўзроўні 7.0.

Катэгарызацыя ўсіх 20 сцвярджэнняў выяўляе некалькі асноўных напрамкаў пагроз. Восем сцвярджэнняў адносяцца да ваенных пагроз, уключаючы наратывы аб тым, што НАТА рыхтуе напад, Польшча рыхтуецца да вайны, ЕС распрацоўвае ваенны план, а Літва закрывае мяжу ў рамках падрыхтоўкі да канфлікту.

Пяць сцвярджэнняў факусуюцца на дэгуманізацыі праз гісторыі пра аперацыі па памылцы, якія дэманструюць нібыта халатнасць лекараў, калапс на мяжы і бесчалавечнасці сілавых структур. Чатыры сцвярджэнні развіваюць канспіралагічныя тэорыі аб 5-гадовым плане вайны, амерыканскім ЦРУ, які адраджае БНР, і сілах, якія разбураюць Еўрасаюз знутры.
Тры сцвярджэнні канцэнтруюцца на дыскрымінацыі, сцвярджаючы, што Эстонія пазбаўляе рускамоўных права голасу, а Латвія забараняе выкарыстанне рускай мовы.

Банк фактчэка дэманструе структураваныя пагрозы па ўсіх напрамках інфармацыйнай вайны, ад ваеннай эскалацыі да сацыяльнай дыскрымінацыі, ад медыцынскіх страшылак да геапалітычных канспірацый. Гэта не хаатычны набор ілжывых сцвярджэнняў, а сістэматычная праграма дэзінфармацыі, якая ахоплівае ўсе аспекты ўспрымання краін Еўрапейскага Саюза.

№	Назва відэа	Сцвярджэнне	Канал	Краіна	Рызыка	Прыярытэт	Статус
1	Шакавальная праўда аб мяжы! Да…	шакуючая праўда аб мяжы	СБТВ	Lithuania	9.0	высокі	патрабуе праверкі
2	Шакавальная праўда аб мяжы! Да…	кардоны Прыбалтыкі выглядаюць як сцэны з фільма жахаў	СБТВ	Lithuania	9.0	высокі	патрабуе праверкі
3	НАТА рыхтуе напад на Бел…	прафашысцкі рэжым у Латвіі	CTVBY	Latvia	9.0	высокі	патрабуе праверкі
4	НАТА рыхтуе напад на Бел…	НАТА рыхтуе напад на Беларусь і Расію	CTVBY	Latvia	9.0	высокі	патрабуе праверкі
5	ЗРАБІЛІ АПЕРАЦЫЮ ПА ПАМЫЛКІ! Вр…	аперацыя па памылцы	CTVBY	Poland	9.0	высокі	патрабуе праверкі
6	ЗРАБІЛІ АПЕРАЦЫЮ ПА ПАМЫЛКІ! Вр…	скалечылі пацыентку	CTVBY	Poland	9.0	высокі	патрабуе праверкі
7	ЗРАБІЛІ АПЕРАЦЫЮ ПА ПАМЫЛКІ! Вр…	халатнасць лекараў	CTVBY	Poland	9.0	высокі	патрабуе праверкі
8	У Еўрасаюзе гатовы 5-гадовы план…	5-гадовы план вайны ў Еўразвязе	CTVBY	Poland	9.0	высокі	патрабуе праверкі
9	Далей толькі горш! Літва сабе…	Літва збіраецца закрыць мяжу з Беларуссю	СБТВ	Lithuania	8.0	высокі	патрабуе праверкі
10	Такое ва ўсёй Еўропе! Вайна, З…	Літва і Польшча выкармілі	СБТВ	Lithuania	8.0	высокі	патрабуе праверкі
11	Такое ва ўсёй Еўропе! Вайна, З…	Палякі прыкрываюць	СБТВ	Lithuania	8.0	высокі	патрабуе праверкі
12	Такое ва ўсёй Еўропе! Вайна, З…	Хто разбурае ЕС	СБТВ	Lithuania	8.0	высокі	патрабуе праверкі
13	Рада БНР у выгнанні. Чые вушы т…	Знойдзена Рада БНР у выгнанні	СБТВ	Lithuania	8.0	высокі	патрабуе праверкі
14	Рада БНР у выгнанні. Чые вушы т…	Чые вушы тырчаць за гэтым праектам?	СБТВ	Lithuania	8.0	высокі	патрабуе праверкі
15	Амерыканскае ЦРУ спрабавала ўзр…	Амерыканскае ЦРУ спрабавала адрадзіць БНР	CTVBY	Lithuania	8.0	высокі	патрабуе праверкі
16	Коктыш – аб падрыхтоўцы ўварвання…	падрыхтоўка ўварвання ў Беларусь	Тэлеканал АНТ	Lithuania	8.0	высокі	патрабуе праверкі
17	Германія дапаможа Латвіі ЗАМЕНІ…	Германія дапаможа Латвіі замініраваць мяжу з Беларуссю	CTVBY	Latvia	8.0	высокі	патрабуе праверкі
18	Сілавікі Латвіі скінулі мігра…	бежанцаў збівалі	CTVBY	Latvia	8.0	высокі	патрабуе праверкі
19	Сілавікі Латвіі скінулі мігра…	сілавікі Латвіі скінулі мігрантаў у раку	CTVBY	Latvia	8.0	высокі	патрабуе праверкі
20	Хочаш у ЕС – плаці! Улады Ла…	для ўезду ў Латвію трэба заплаціць грошы	CTVBY	Latvia	8.0	высокі	патрабуе праверкі

Відэа з найбольшай рызыкай для Балтыйскіх краін і Польшчы

Літва – топ эпізодаў

Літва стала цэнтрам інфармацыйнай эскалацыі ў кастрычніку 2025 году. Краіна згадваецца ў 175 відэа, што складае 39.0% ад агульнага аб’ёму, якія сабралі больш за 7 мільёнаў праглядаў. Сярэдні ўзровень рызыкі складае 3.5 з 10, што адносна ўмераным паказчыкам у параўнанні з іншымі краінамі.
Дынаміка згадак расказвае драматычную гісторыю. Першыя два тыдні кастрычніка характарызаваліся стабільным узроўнем у 15-28 згадак штотыдзень. Трэці тыдзень паказаў умераны рост да 30 згадак. Аднак чацвёрты тыдзень азнаменаваўся крытычнай эскалацыяй з рэзкім скачком да больш чым 90 згадак. Гэта ўяўляе сабой трохразовае павелічэнне ўсяго за адзін тыдзень.
Тэматычны аналіз выяўляе некалькі ключавых напрамкаў. Памежны крызіс стаў асноўнай тэмай з акцэнтам на нібы жорсткасць літоўскіх памежнікаў. З’явіліся наратывы аб падрыхтоўцы да закрыцця мяжы, што падаецца як агрэсіўнае дзеянне. Развіваецца тэма будучай вайны з абвінавачваннямі ў ваенных падрыхтоўках. Дадаткова выкарыстоўваюцца тэмы бежанцаў і гуманітарнага крызісу для стварэння выявы бесчалавечнасці.
Інтэрпрэтацыя гэтых падзей паказвае на каардынаваную інфармацыйную падрыхтоўку да эскалацыі. Рэзкі рост не з’яўляецца выпадковым ці арганічным, а ўяўляе сабой мэтанакіраваную кампанію. Ствараецца інфармацыйнае абгрунтаванне для магчымых гібрыдных нападаў, такіх як правакацыі на мяжы ці арганізаваны міграцыйны крызіс.

Паказваем да 15 запісаў з найбольшай рызыкай.

Латвія – топ эпізодаў

Паказваем да 15 запісаў з найбольшай рызыкай.

Латвія займае прамежкавае становішча з 80 відэа (13/01% ад агульнага аб’ёму) і прыкладна 5 мільёнамі праглядаў. Гэта робіць яе трэцяй па значнасці краінай у фокусе беларускіх дзяржмедыя. Узровень рызыкі складае 5.0 з 10, што робіць Латвію другой па рызыцы пасля Эстоніі і паказвае на стабільна высокі ўзровень таксічнага кантэнту.

Тэматычны аналіз выяўляе канцэнтрацыю на праблемах рускамоўнага насельніцтва. Асноўны фокус накіраваны на нібыта дыскрымінацыю рускіх у Латвіі. Моўная палітыка падаецца як інструмент прыгнёту рускамоўных жыхароў. Развіваецца наратыў аб фашысцкім рэжыме, што з’яўляецца экстрэмальнай формай дэманізацыі. Дадаткова выкарыстоўваюцца тэмы сілавых структур і бежанцаў для стварэння агульнай негатыўнай выявы.

Значэнне латвійскага напрамку ў тым, што Латвія пазіцыянуецца як сярэдні вораг, які атрымлівае менш увагі чым Польшча і Літва, але стабільна дэманізуецца ў кантэнце. Ключавой асаблівасцю з’яўляецца рускамоўная тэма – Латвія выкарыстоўваецца для апеляцыі да рускамоўнай дыяспары ў рэгіёне і стварэння наратыву аб сістэмнай дыскрымінацыі рускіх у Балтыйскіх краінах.

Стратэгічная выснова паказвае, што Латвія служыць спецыфічнай мэце ў сістэме беларускай прапаганды. Краіна выкарыстоўваецца для працы з рускамоўнай аўдыторыяй як унутры Латвіі, так і ў іншых Балтыйскіх краінах і рэгіёне ў цэлым. Ствараецца наратыў аб дыскрымінацыі рускіх у Балтыі, які можа служыць асновай для будучых інфармацыйных ці гібрыдных аперацый.

Польшча – топ эпізодаў

Паказваем да 15 запісаў з найбольшай рызыкай.

Польшча займае пазіцыю асноўнага аб’екта беларускай прапаганды з 247 відэа, што складае 42% ад усяго кантэнту. Гэтыя відэа сабралі больш за 31 мільён праглядаў, што робіць Польшчу лідэрам па ахопе аўдыторыі. Сярэдні ўзровень рызыкі складае 4/5 з 10, што з’яўляецца значным паказчыкам.

Дынаміка згадак Польшчы характарызуецца стабільнасцю без рэзкіх скачкоў. Штотыднёвая колькасць згадак вагаецца ў дыяпазоне 15-42, дэманструючы прадказальны патэрн актыўнасці.

Тэматычны фокус канцэнтруецца на некалькіх ключавых кірунках. Ваенная падрыхтоўка ўвесь час падаецца як пагроза для Беларусі. Развіваецца наратыў аб плануемым нападзе на Польшчу з боку Беларусі або Расіі. Выкарыстоўваюцца гісторыі аб аперацыях па памылцы для падрыву даверу да польскай медыцыне і дзяржаўным інстытутам. Тэма правакацый на граніцы служыць для абгрунтавання напружанасці ў адносінах.

Значэнне польскага напрамку ў тым, што Польшча ўяўляе сабой базавы наратыў беларускай прапаганды. Антыпольскія тэмы не патрабуюць спецыяльнай эскалацыі, паколькі аўдыторыя прывыкла да пастаяннага негатыўнага асвятлення гэтай краіны. Польшча функцыянуе як пастаянны фонавы вораг, на якім будуецца ўся сістэма антызаходняй прапаганды.
Адначасова Польшча застаецца галоўнай пагрозай ва ўспрыманні, створаным беларускімі дзяржмедыямі. Найбольшы ахоп з больш за 31 мільёнам праглядаў, самае працяглае і сістэматычнае асвятленне робяць яе сістэмаўтваральным элементам прапагандысцкай машыны.

Стратэгічная выснова заключаецца ў тым, што Польшча з’яўляецца асновай антызаходняй прапаганды Беларусі. На гэтым падмурку будуюцца іншыя наратывы і кампаніі. Разуменне польскага напрамку крытычна важнае для разумення ўсёй сістэмы беларускай інфармацыйнай вайны.

Эстонія – топ эпізодаў

Аб’ём кантэнту пакуль невялікі – усяго 32 відэа, што складае 5.8% ад агульнай колькасці, з прыкладна 1.7 мільёна праглядаў. Аднак менавіта гэтая краіна дэманструе самы высокі сярэдні ўзровень рызыкі дэзінфармацыі на адзнацы 5.8 з 10 магчымых балаў.

Тэматычны фокус эстонскіх наратываў канцэнтруецца на некалькіх ключавых напрамках. Галоўнай тэмай стала пазбаўленне правоў голасу рускамоўнага насельніцтва, што падаецца як праява дыскрымінацыйнай палітыкі. Другім важным напрамкам з’яўляецца абвінавачанне ў выкарыстанні дзіцячай працы, што стварае вобраз бесчалавечнага грамадства. Трэцяя лінія атакі звязана з крытыкай сілавых структур і агульнай палітыкі краіны.

Значэнне ўключэння Эстоніі ў маніторынг вяліка. Беларускія дзяржмедыя тэсціруюць новыя наратывы, правяраючы, якія тэмы і падыходы найбольш эфектыўныя для дыскрэдытацыі гэтай балтыйскай рэспублікі. Высокая сярэдняя рызыка паказвае на гатоўнасць выкарыстоўваць найбольш агрэсіўныя і таксічныя падыходы. Гэта пашырэнне інфармацыйнай вайны на ўсе Балтыйскія краіны, ствараючы адзіны фронт супраць рэгіёна.

Стратэгічная выснова відавочная: хаця Эстонія пакуль атрымлівае мала ўвагі па аб’ёме, яна патрабуе пільнага маніторынгу. Беларускія дзяржмедыя ствараюць базу наратываў для будучай эскалацыі, аналагічнай той, што назіраецца зараз у дачыненні да Літвы.

Паказваем запісы з найбольшай рызыкай.

Агульная выснова

Пагроза 1: Сістэмная дэзінфармацыя (не выпадковасць)
Дадзеныя маніторынгу адназначна паказваюць, што 61.3% усяго кантэнту з’яўляецца маніпулятыўным, у тым ліку катэгорыі сярэдняй і высокай рызыкі. Пры гэтым 22.1% кантэнту класіфікуецца як крытычна небяспечны, які патрабуе неадкладнага рэагавання. Усе топ-5 каналаў дэманструюць высокі ўзровень рызыкі ў дыяпазоне 3/8-4.8 з 10 магчымых балаў.

Гэта не асобныя выпадкі дэзінфармацыі ці памылкі ў працы медыя. Назіраны патэрн сведчыць пра сістэмную палітыку беларускіх дзяржаўных медыяў, дзе дэзінфармацыя з’яўляецца не пабочным эфектам, а асноўным прадуктам дзейнасці. Медыйная машына спецыяльна настроена на вытворчасць маніпулятыўнага кантэнту як галоўнай сваёй функцыі.

Пагроза 2: Падрыхтоўка да эскалацыі на мяжы з Літвой
Трохразовы рост згадак Літвы за адзін тыдзень уяўляе сабой беспрэцэдэнтную эскалацыю. З’яўленне тэмы закрыцця мяжы ў інфармацыйнай прасторы, якое суправаджаецца абвінавачваннямі ў падрыхтоўцы да вайны, стварае перадумовы для апраўдання агрэсіўных дзеянняў.

Пагроза 3: Каардынацыя з Расіяй супраць НАТА
Аналіз выяўляе адзіныя наратывы аб гатоўнасці НАТА да вайны, якія сінхранізаваныя з расейскімі медыя. Назіраецца супадзенне тэматычнага фокусу на Польшчу і Балтыйскія краіны, якія прадстаўляюць усходні фланг НАТА. Каардынацыя праяўляецца не толькі ў тэмах, але і ў таймінгу публікацый і фармулёўках, якія выкарыстоўваюцца.

Беларусь функцыянуе як частка расійскай інфармацыйнай інфраструктуры, ствараючы наратывы для апраўдання патэнцыйнай агрэсіі або дэстабілізацыі НАТА. Беларускія дзяржмедыя выконваюць ролю ўзмацняльніка расійскіх наратываў, адначасова адаптуючы іх пад спецыфіку рэгіёна і ствараючы дадатковыя каналы распаўсюджвання.

Пагроза 4: Пашырэнне інфармацыйнай вайны (Эстонія)
Тэсціраванне новых наратываў аб дзіцячай працы і пазбаўленні правоў дэманструе пошук эфектыўных пунктаў атакі. Максімальная сярэдняя рызыка на ўзроўні 5.8 з 10 паказвае гатоўнасць выкарыстоўваць найбольш агрэсіўныя падыходы.
Беларусь маштабуе інфармацыйную вайну, ствараючы сістэму наратываў супраць усіх Балтыйскіх краін без выключэння. Гэта не тактычная кампанія ў адказ на канкрэтныя падзеі, а доўгатэрміновая стратэгія пабудовы варожай інфармацыйнай прасторы вакол усяго рэгіёна. Эстонія уяўляе сабой наступны этап гэтай экспансіі.

Пагроза 5: Таргетаванне рускамоўнай дыяспары
Асаблівы фокус на Латвію з акцэнтам на моўную палітыку, увага да Эстоніі з тэмай правоў голасу рускіх, сістэматычнае развіццё тэм дыскрымінацыі рускамоўных жыхароў указваюць на мэтанакіраваную працу з пэўнай аўдыторыяй.
Мэта гэтай стратэгіі заключаецца ў стварэнні расколу ўнутры Балтыйскіх таварыстваў праз рускамоўную аўдыторыю. Беларускія дзяржмедыя спрабуюць стварыць «пятую калону» ці, прынамсі, пратэстныя настроі сярод рускамоўнага насельніцтва. Гэта можа быць выкарыстана для дэстабілізацыі сітуацыі, стварэння ўнутраных канфліктаў і аслаблення сацыяльнай cohesion у Балтыйскіх краінах.

Пагроза 6: Эмацыйная маніпуляцыя як галоўная тактыка
Эмацыйная маніпуляцыя з’яўляецца дамінантнай тэхнікай са сярэднім значэннем 3.4 сярод усіх каналаў. CTVBY і БелТА дэманструюць крытычны ўзровень на адзнаках 4.3 і 4.9 адпаведна. Характэрна, што выкарыстоўваецца менш прамой хлусні і больш эмацыйнага ўздзеяння.
Гэта сведчыць аб пераходзе да больш выдасканаленых метадаў інфармацыйнай вайны. Эмоцыі значна складаней падвергнуць фактчэкінгу, паколькі яны не змяшчаюць канкрэтных фактычных сцвярджэнняў. Эмацыйнае ўздзеянне больш эфектыўна ўплывае на ўспрыманне і фармаванне меркаванняў аўдыторыі. Акрамя таго, эмацыйна афарбаваны кантэнт лягчэй праходзіць мадэрацыю на платформах, паколькі не парушае відавочных правілаў супраць дэзінфармацыі і ілжывых сцвярджэнняў.